Ratusz

Dodany: 18.03.2005 Zmieniany: 22.10.2015
A A A
Ratusz został wybudowany w XVII w. W XIX w. został przebudowany. Jest to budowla piętrowa, podpiwniczona, wzniesiona na planie prostokąta. Położony jest w środku dużego, prostokątnego rynku. Charakterystyczna jest fasada frontowa, północna, zdominowana przez wieżę, wyodrębnioną z murów budynku dwoma lizenami. Nad wejściem widnieje herb miasta - Odrowąż, powyżej - dwa neogotyckie ostrołukowe okna, ujęte w arkadę (efekt przebudowy z XIX w.). Górna część wieży ma kształt czworoboku o ściętych narożnikach. Przykryta jest wysokim, dwuspadowym dachem z lukarną, z przełomu XIX i XX wieku, podczas gdy korpus budowli kryje dach czterospadowy. Układ wnętrza jest trójtraktowy. W piwnicach i na parterze zachowały się sklepienia kolebkowe. Istnieje uzasadnione przypuszczenie, że ratuszowe piwnice są wielopoziomowe i łączą się z innymi, znajdującymi się pod kamienicami, stojącymi w rynku.

Kościół parafialny p.w. Narodzenia Najświętszej Marii Panny

Dodany: 17.03.2005 Zmieniany: 22.10.2015
A A A

Kościół parafialny p.w. Narodzenia Najświętszej Marii Panny położony jest na wschód od rynku, po drugiej stronie głównej drogi. Zasadniczy korpus budowli wzniesiony został w latach 1694 - 1699. Poprzedni kościół parafialny był drewniany i został zniszczony w połowie XVII w., w wyniku najazdu na miasto wojsk szwedzkich lub siedmiogrodzkich. Fundację zainicjowali Feliks i Krystyna Potoccy, a kontynuował ich syn, Michał. Pierwotny projekt, autorstwa Tylmana z Gameren, przewidujący budowę wzdłuż nawy głównej dwóch rzędów kaplic, połączonych przejściami, nie doczekał się realizacji. W 1762 r. kościół popadł w ruinę. W latach 1788 - 92 przeprowadzono remont, połączony z kontynuacją budowy. W roku 1792 świątynia została konsekrowana. Ćwierć wieku później pożar zniszczył całe wyposażenie. W czasie drugiej wojny światowej, w wyniku ostrzału artyleryjskiego, ucierpiała ściana wschodnia i zakrystia.

Świątynia została zbudowana w stylu późnobarokowym, jest trzynawowa, bazylikowa. W północnej nawie bocznej zachował się fragment stiukowej dekoracji, współczesnej kościołowi, przedstawiający tarczę z herbami Pilawa Potockich i Szreniawa Lubomirskich oraz inicjałami Michała Potockiego. Z pierwotnego wyposażenia zachowały się rzeźby św. Stanisława, św. Wojciecha oraz Matki Boskiej. Główne wejście do kościoła ozdobione jest portalem z czarnego marmuru, składającym się z uskokowo postawionych lizen, z wolutowymi konsolkami oraz zwieńczenia w kształcie trapezu, ujętego girlandami. Nad portalem znajduje się herb Pilawa Potockich. Ściana zachodnia, w której znajduje się wejście, jest dwukondygnacyjna, zdobiona pilastrami z toskańskimi i korynckimi kapitelami. W dolnej kondygnacji, pilastry dźwigają belkowanie, zwieńczone trójkątnym, przełamanym szczytem. Nad nawą główną umieszczona jest ośmioboczna, ażurowa wieżyczka na sygnaturkę, przykryta baniastym hełmem. Na strychu, tuż pod linią dachu widoczne są otwory kluczowe, świadczące, że kościół pełnił również funkcje obronne.
Ołtarz główny został wykonany w 1888r. przez braci Ligęzów i Aleksandra Krywulta. Polichromia z 1974 r. jest dziełem Stanisława Szmuca.  
Na placu kościelnym, od strony południowo - wschodniej, stoi figura Matki Boskiej, wzniesiona po drugiej wojnie światowej w podziękowaniu za ocalenie parafii w czasie okupacji. Od strony zachodniej umieszczono głaz z tablicą pamiątkową, poświęconą ks. Jerzemu Popiełuszce.
Plac kościelny otacza mur z drugiej połowy XVIII i z XIX w., połączony z nieużywaną już dzwonnicą z 1823 r. Nowa została zbudowana w XX w. i znajduje się z północnej strony kościoła.

Kościół i klasztor OO Kapucynów

Dodany: 16.03.2005 Zmieniany: 22.10.2015
A A A

Kościół i klasztor OO Kapucynów położony jest po prawej stronie głównej drogi, na wschód od centrum miasta. Fundatorem konwentu był wojewoda wołyński, Michał Potocki. Klasztor zbudowano w latach 1739 - 41, zaś świątynia p.w. św. Antoniego została wzniesiona w latach 1741 - 1756. Całość zaprojektował architekt Jan de Oppitz, sprowadzony ze Lwowa. Dokument konsekracji kościoła pochodzi z 28 września 1766 roku. Ledwie fundacja zdołała okrzepnąć, nastały czasy austriackiej okupacji. Znany z antykościelnej polityki cesarz Józef II w ciągu kilku lat skasował w Austrii 700 klasztorów. Sędziszowski konwent uniknął kasaty, ponieważ w promieniu 30 kilometrów nie było innego. Zamknięto jednak nowicjat, zabroniono prowadzenia studiów teologicznych, zaś w klasztorze umieszczono żołnierzy. Wielu braci z sędziszowskiego klasztoru dało przykład postaw patriotycznych w latach walki o niepodległość kraju. Ojciec Lucjusz w 1768 r. wstąpił do konfederacji barskiej w charakterze kapelana, ojciec Kosma Lenczowski w ten sam sposób służył legionistom w czasie pierwszej wojny światowej. Szczególnie należy podkreślić bohaterstwo ojca Rudolfa Jakubka, który dobrowolnie wyjechał na roboty do Niemiec, w czasie drugiej wojny światowej, by tam wspierać duchowo polskich robotników przymusowych.

 

Kościół, otoczony budynkami klasztornymi, ukazuje jedynie północną, wejściową fasadę. Jest to budowla, składająca się z szerokiej i krótkiej nawy, prezbiterium oraz niskich, prostokątnych kaplic po bokach. Wejście do kościoła zdobi skromny, kamienny portal, zwieńczony trójkątnym szczytem. W ołtarzu głównym umieszczony jest obraz, przedstawiający św. Antoniego Padewskiego, namalowany przez Szymona Czechowicza w latach 1762 - 65, przeniesiony z kościoła kapucynów w Olesku. Poniżej, nad tabernakulum, widnieje malowany na desce obraz Matki Boskiej Częstochowskiej z XVII w., przekazany do kościoła przez fundatora, Michała Potockiego. Jak mówi tradycja, jest to obraz obozowy wojewody. Wśród wiernych cieszy się on opinią słynącego łaskami. Spośród innych elementów wystroju świątyni, warto wymienić rokokowy krucyfiks z trzeciej ćwierci XVIII w., cudowny obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, tzw. „Śnieżnej”, zapewne z XVII w., pochodzący z kościoła kapucynów w Kutkorzu czy pięć kropielnic z czarnego marmuru z połowy XVIII w. 5 marca 2003 r. w kościele umieszczono krzyż, przywieziony ze zrujnowanego klasztoru kapucyńskiego z Kutkorza.

Klasztor, pierwotnie jednopiętrowy, został rozbudowany w 1930 roku. Nad dwoma skrzydłami dobudowano drugie piętro. W dwóch narożnikach kompleksu wznoszą się czworoboczne pawilony. W klasztorze przechowywanych jest wiele cennych zabytków, m.in.: obrazy z 1754 r., przeniesione tu z klasztoru w Olesku : "Pokłon pasterzy", "Św. Franciszek pod krzyżem", "Ostatnia wieczerza", datowane na drugą połowę XVIII w.: "Chrystus błogosławiący dzieci", "Ucieczka do Egiptu". Skrzętnie przechowują też bracia portrety fundatorów: Michała Potockiego i jego żony, Marcjanny z Ogińskich. Zachowały się również ornaty, antependia, kielichy, relikwiarze, lichtarze, ofiarowane konwentowi przez Potockich.   W klasztornej bibliotece przechowywanych jest około 4 tysiące starodruków z zakresu teologii, prawa kanonicznego, ascezy. Najstarsze pochodzą z XVI wieku.
Przed kościołem rozciąga się dwupoziomowy, tarasowy dziedziniec. Na niższym tarasie stoi rzeźba Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej, wykonana w 1912 r. przez Wojciecha Samka. Cokół, na którym umieszczono figurę, zdobi herb Potockich - Pilawa.

Koszary

Dodany: 14.03.2005 Zmieniany: 22.10.2015
A A A
Koszary zostały wzniesione w początkach XVIII wieku, dla prywatnych wojsk Michała Potockiego. Pierwotnie stanowiły część zespołu pałacowego. Pałac w XIX wieku popadł w ruinę i został rozebrany, zaś koszary, do około 1900 roku, służyły wojsku austriackiemu. Znajdują się na rozległej równinie, na północ od klasztoru. Zabudowania składały się z czterech długich skrzydeł, otaczających prostokątny dziedziniec. Skrzydło południowe przeznaczone było na mieszkania, w skrzydłach wschodnim i zachodnim były pomieszczenia gospodarcze, zaś północne, z bramą przejazdową, służyło za stajnie. Dzisiaj większość obiektu popadła w ruinę. Najlepiej zachowane jest skrzydło południowe, zaadaptowane na mieszkania.

Kaplica cmentarna

Dodany: 11.03.2005 Zmieniany: 22.10.2015
A A A
Kaplica cmentarna została wzniesiona w 1844 roku, na planie prostokąta zamkniętego półkoliście. Od frontu dwie kolumny dźwigają wysunięty okap dachu. W przeszłości, w kaplicy odprawiano msze święte. Na wewnętrznych ścianach umieszczono epitafia zmarłych proboszczów sędziszowskich. W pobliżu kaplicy znajdują się najciekawsze pomniki nagrobne sędziszowskiej nekropolii, m.in. Rylskich, Jabłonowskich (Władysław zginął w powstaniu styczniowym), Adolfa Smoleńskiego - Zagłoby (również powstaniec) czy Franciszka Ksawerego Preka, głuchoniemego właściciela pobliskiego Sielca, autora pamiętnika, wydanego pt. "Czasy i ludzie".

Cmentarz żydowski znajduje się w południowej części miasta. Brama wejściowa usytuowana jest u zbiegu ulic: Szkarpowej i Kościuszki. Niestety, nie zachowały się macewy, które hitlerowcy wykorzystali do utwardzania ulic i placów. W południowej części cmentarza stoją dwa kamienne pomniki, z napisami w języku hebrajskim. Widoczna jest również zbiorowa mogiła mieszkańców Sędziszowa, Ropczyc i Wielopola narodowości żydowskiej, zamordowanych 24 lipca 1942 roku.

W mieście zachowało się kilka kamieniczek i domów drewnianych o XVIII- i XIX-wiecznym rodowodzie. Charakterystyczne są dla nich sklepione kolebkowo piwnice, wydatne gzymsy podokapowe, belkowane stropy.

Na skróty

Cookies

Strona korzysta z cookies, więcej w Polityce Prywatności